1. FMCG & E-commerce: Cú hích thay đổi cuộc chơi ngàng F&B
Năm 2024 đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi FMCG (Fast-Moving Consumer Goods) và thương mại điện tử (E-commerce) không chỉ phát triển nhanh mà còn thay đổi cách thức vận hành toàn bộ ngành hàng tiêu dùng. Đây không còn là xu hướng ngắn hạn mà đã trở thành một phần không thể thiếu trong hệ sinh thái kinh doanh F&B.
2. Những xu hướng ảnh hưởng đến F&B trong năm 2025
2.1 Chuyển đổi số không còn là lựa chọn, mà là điều kiện sống còn
Sự phát triển của E-commerce buộc các doanh nghiệp F&B phải thích nghi với mô hình số hóa nếu không muốn bị đào thải. Trước đây, F&B chủ yếu dựa vào bán hàng tại cửa hàng vật lý hoặc thông qua nền tảng giao đồ ăn, nhưng giờ đây, việc kết hợp đa kênh đã trở thành tiêu chuẩn. Các thương hiệu không chỉ bán trực tiếp qua website mà còn tận dụng TikTok Shop, ShopeeFood, BeFood, Lazada, GrabFood để mở rộng khả năng tiếp cận khách hàng.
Ngoài ra, công nghệ AI và Big Data giúp doanh nghiệp không chỉ bán hàng mà còn cá nhân hóa trải nghiệm người dùng một cách tối ưu. Ví dụ:
- Highlands Coffee sử dụng dữ liệu tiêu dùng để gợi ý sản phẩm phù hợp với sở thích của từng khách hàng trên app.
- Phúc Long triển khai các chiến dịch cá nhân hóa khuyến mãi dựa trên thói quen mua sắm trên ShopeeFood.
2.2. FMCG và F&B: Ranh giới ngày càng mờ nhạt
Trước đây, FMCG và F&B là hai lĩnh vực riêng biệt. FMCG tập trung vào các sản phẩm đóng gói, tiêu dùng nhanh, trong khi F&B là dịch vụ ăn uống, nhà hàng, quán cà phê. Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ của Direct-to-Consumer (DTC) đã khiến ranh giới này dần biến mất.
Các thương hiệu F&B không chỉ bán đồ ăn uống tại chỗ mà còn phân phối sản phẩm FMCG để mở rộng thị trường:
- The Coffee House không chỉ bán cà phê tại cửa hàng mà còn đẩy mạnh dòng cà phê hòa tan, drip bag trên các sàn E-commerce.
- Chuỗi nhà hàng gà rán Lotteria, KFC cũng ra mắt dòng snack, sốt chấm đóng gói, giúp người tiêu dùng trải nghiệm hương vị thương hiệu ngay tại nhà.
- Các thương hiệu trà sữa lớn như Gong Cha, Phê La cũng tung ra sản phẩm trà túi lọc để khách hàng có thể pha tại nhà.
Ngược lại, các nhãn hàng FMCG cũng lấn sân sang F&B bằng việc mở các quán ăn trải nghiệm hoặc hợp tác với chuỗi nhà hàng. Ví dụ:
- Vinamilk mở quán cà phê phục vụ đồ uống làm từ sữa tươi của hãng.
- Oreo kết hợp với Baskin Robbins để ra mắt dòng kem vị Oreo, mang sản phẩm FMCG vào trải nghiệm F&B.
2.3. Live Commerce và Social Commerce thúc đẩy tăng trưởng đột phá
Bán hàng trực tuyến không chỉ giới hạn ở các nền tảng thương mại điện tử truyền thống mà còn phát triển mạnh trên các nền tảng mạng xã hội. Live Commerce (bán hàng qua livestream) đang thay đổi cách thức tiếp cận khách hàng trong ngành F&B.
Nhiều thương hiệu F&B đã thành công khi tận dụng livestream trên TikTok Shop, Facebook Live để tăng doanh số:
- The Coffee House livestream bán combo cà phê hòa tan, chỉ trong một giờ đạt doanh thu hàng chục nghìn đơn.
- Các quán ăn, nhà hàng cũng bắt đầu áp dụng live commerce để bán voucher, combo đồ ăn, tạo sự hứng thú cho khách hàng.
Ngoài ra, Social Commerce (bán hàng trên mạng xã hội) cũng đang trở thành kênh quan trọng giúp doanh nghiệp tiếp cận khách hàng mà không cần phụ thuộc hoàn toàn vào các sàn TMĐT.
3. Chiến lược giúp các chuỗi F&B thành công trong bối cảnh mới
3.1. Tối ưu chi phí và khả năng mở rộng quy mô
Việc tận dụng FMCG và E-commerce giúp các thương hiệu F&B tối ưu chi phí vận hành, đồng thời dễ dàng mở rộng quy mô mà không cần mở thêm cửa hàng vật lý. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể tiếp cận nhiều khách hàng hơn mà không phải đầu tư lớn vào mặt bằng hay nhân sự.
Với từng mô hình kinh doanh như sau:
- Thương hiệu trà sữa: Thay vì mở rộng chi nhánh vật lý, một thương hiệu trà sữa có thể bán nguyên liệu trà, topping và các combo pha chế trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, TikTok Shop. Điều này giúp mở rộng nguồn thu mà không phát sinh chi phí thuê mặt bằng hay vận hành cửa hàng mới.
- Nhà hàng: Một nhà hàng chuyên món đặc trưng có thể tận dụng E-commerce để bán các loại nước sốt, gia vị độc quyền hoặc bộ kit nấu ăn DIY (Do-It-Yourself). Điều này không chỉ tăng doanh thu mà còn giúp thương hiệu giữ chân khách hàng, cho phép họ thưởng thức món ăn yêu thích ngay tại nhà mà không cần đến nhà hàng.
- Chuỗi cà phê: Các thương hiệu cà phê có thể mở rộng hoạt động bằng cách bán sản phẩm cà phê hạt, cà phê hòa tan hoặc bộ dụng cụ pha chế trên các kênh trực tuyến, mang đến trải nghiệm F&B tiện lợi ngay tại nhà cho khách hàng.
Bằng cách tận dụng FMCG và thương mại điện tử, doanh nghiệp F&B không chỉ giảm thiểu chi phí đầu tư mà còn mở rộng thị trường tiềm năng, tiếp cận khách hàng ở nhiều khu vực mà không cần sự hiện diện vật lý.
3.2. Quản lý chi phí hiệu quả
– Tối ưu chi phí quảng cáo:
Các thương hiệu F&B không thể phụ thuộc hoàn toàn vào quảng cáo truyền thống hay chạy quảng cáo trả phí (paid ads) trên Facebook, Google. Thay vào đó, việc kết hợp chiến lược SEO để tăng lượt tìm kiếm tự nhiên, sử dụng KOLs/Influencers để tạo nội dung chân thực và tận dụng social commerce (TikTok Shop, Facebook Marketplace, Shopee Live) sẽ giúp tiếp cận khách hàng một cách tự nhiên và tối ưu ngân sách. Ví dụ, một thương hiệu trà sữa có thể hợp tác với food reviewer trên TikTok để tạo trend uống thử, giúp tăng doanh số mà không cần chi quá nhiều cho quảng cáo.
– Kiểm soát chi phí giao hàng & giảm tỷ lệ hoàn hàng:
Đối với F&B, chi phí giao hàng có thể chiếm tỷ lệ lớn trong tổng doanh thu, đặc biệt với những doanh nghiệp có lượng đơn hàng trực tuyến cao. Một số chiến lược để kiểm soát chi phí này gồm:
- Hợp tác với nhiều đơn vị giao hàng (Grab, Ahamove, Loship…) để so sánh và chọn đơn vị có chi phí tối ưu.
- Xây dựng đội ngũ giao hàng riêng nếu doanh thu đủ lớn để giảm chi phí trung gian.
- Ứng dụng công nghệ theo dõi đơn hàng giúp khách hàng nắm được lộ trình giao hàng, giảm tình trạng hủy đơn do chờ lâu.
– Giảm tỷ lệ hoàn hàng:
- Đối với ngành F&B, hoàn hàng chủ yếu xảy ra do giao sai món, giao chậm hoặc khách hàng đổi ý. Để hạn chế tình trạng này, doanh nghiệp cần đầu tư vào quy trình kiểm soát đơn hàng chặt chẽ, xác nhận đơn qua chatbot hoặc nhân viên CSKH trước khi chuẩn bị món.
- Đối với các sản phẩm F&B đóng gói (trà, cà phê, bánh kẹo…), việc mô tả sản phẩm rõ ràng, trung thực trên sàn thương mại điện tử sẽ giúp giảm tỷ lệ khách hàng trả hàng vì kỳ vọng sai lệch.
3.2. Cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng
Cá nhân hóa không còn là lựa chọn, mà là yếu tố bắt buộc nếu thương hiệu F&B muốn duy trì khách hàng trung thành trong năm 2025.
– Ứng dụng AI & dữ liệu lớn để phân tích hành vi người tiêu dùng:
- AI có thể giúp nhà hàng dự đoán sở thích của khách hàng dựa trên lịch sử mua hàng, từ đó đề xuất thực đơn phù hợp.
- Các nền tảng giao đồ ăn như GrabFood, ShopeeFood đã áp dụng AI để cá nhân hóa đề xuất món ăn cho từng người dùng dựa trên vị trí, thói quen đặt hàng.
- Các thương hiệu lớn như Starbucks hay McDonald’s sử dụng dữ liệu khách hàng để đề xuất chương trình khuyến mãi theo thời gian trong ngày hoặc theo sở thích cá nhân.
– Gợi ý thực đơn, chương trình khuyến mãi theo sở thích từng khách hàng:
- Với khách hàng ăn kiêng, quán có thể tự động gợi ý các món ít calo hoặc phù hợp với chế độ keto, vegan.
- Hệ thống tích điểm có thể giúp cá nhân hóa ưu đãi, ví dụ khách hàng thường xuyên gọi trà sữa có thể nhận voucher giảm giá cho topping thêm.
- Sử dụng tin nhắn Zalo, SMS hoặc chatbot để nhắc nhở khách hàng quay lại với ưu đãi dành riêng cho họ.
Chẳng hạn, Năm 2023, The Coffee House đã triển khai ứng dụng mobile giúp khách hàng đặt món trước, tích điểm và nhận ưu đãi cá nhân hóa theo sở thích. Điều này giúp họ tăng tỷ lệ khách hàng trung thành và tối ưu hóa trải nghiệm mua sắm.
3.3. Xây dựng cộng đồng trung thành
– Tăng cường tương tác trên các nền tảng mạng xã hội:
- TikTok, Facebook, Instagram không chỉ là kênh bán hàng mà còn là nơi để thương hiệu xây dựng mối quan hệ với khách hàng.
- Một số quán cà phê đã thành công trong việc tạo cộng đồng bằng cách chia sẻ nội dung hậu trường (behind-the-scenes), livestream pha chế hoặc tổ chức minigame trên TikTok để thu hút sự tham gia của khách hàng.
- Nhiều thương hiệu đã xây dựng group Facebook để khách hàng chia sẻ trải nghiệm, công thức pha chế tại nhà với sản phẩm của thương hiệu (ví dụ: hội yêu cà phê cold brew, nhóm fan của một thương hiệu trà sữa…).
– Sử dụng chatbot, email marketing để giữ chân khách hàng:
- Chatbot có thể được lập trình để gợi ý món mới, nhắc nhở khách hàng về ưu đãi hoặc giải đáp thắc mắc ngay lập tức.
- Email marketing vẫn là công cụ mạnh mẽ để duy trì sự kết nối với khách hàng, thông qua việc gửi newsletter về chương trình khuyến mãi, mẹo vặt F&B, hoặc câu chuyện thương hiệu.
Ví dụ thực tế: Highland Coffee đã sử dụng chương trình tích điểm và ứng dụng mobile để giữ chân khách hàng, đồng thời duy trì hoạt động mạnh trên mạng xã hội để tăng nhận diện thương hiệu.
FMCG & E-commerce không chỉ tạo ra cơ hội mà còn đặt ra nhiều thách thức mới cho ngành F&B vào năm 2025. Doanh nghiệp nào nhanh nhạy ứng dụng công nghệ, tối ưu hóa mô hình bán hàng đa kênh và nâng cao trải nghiệm khách hàng sẽ có lợi thế cạnh tranh vượt trội. Thời đại mới không chỉ là “phục vụ tốt tại quán” mà còn là “chinh phục khách hàng ở mọi điểm chạm”. F&B 2025 sẽ không chỉ là cuộc chơi của những thương hiệu lớn, mà còn là cơ hội cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ biết cách khai thác sức mạnh của E-commerce và FMCG để vươn xa.
Tham khảo: Statista, Google, Perry Cao
